რა სჭირდებათ გადაღლილ დედებს, რა ფაქტორები იწვევს მათში ფსიქიკურ პრობლემებს და როგორ უნდა გადალახონ კრიზისი? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს  ესაუბრა ფსიქოლოგი, ფსიქოთერაპევტი, ნატა თუმანიშვილი.

- ქალბატონო ნატა, დედებს, რომლებიც მთელ დღეს ბავშვებთან ატარებენ, აღენიშნებათ ხოლმე დეპრესიის ნიშნები. რა ფაქტორები იწვევს ფსიქიკურ პრობლემებს?

- მოგეხსენებათ, რომ ორსულობა და მშობიარობა საკმაოდ სტრესულია ქალის ფიზიოლოგიისა და ფსიქიკისთვის, ორგანიზმი განიცდის ჰორმონალურ ცვლილებებს. 

დგება ახალი რეალობა, რომელთანაც ქალს უჭირს ადაპტაცია და ახალი საპასუხისმგებლო როლის მორგება, რომელსაც დედობა ჰქვია. ითვლება, რომ ქალბატონების 18% განიცდის მშობიარობის შემდგომ დეპრესიას, მას კიდევ „baby blues“ უწოდებენ. პოსტნატალური დეპრესია ხასიათდება დათრგუნული გუნება-განწყობით, ძილიანობით ან უძილობით, მუდმივი შფოთვით ჩვილის ჯანმრთელობაზე და მის სიცოცხლეზე, დანაშაულის გრძნობით და ზოგადად პესიმისტური განწყობით. ქალებს დღის განმავლობაში ხშირად ეცვლებათ განწყობა, ტირილს და გაღიზიანებას ანაცვლებს ეიფორია ან აგრესია ბავშვზე, რომელმაც შეცვალა მისი ცხოვრების განრიგი, შეცვალა მისი სხეულის ფორმები და ცხოვრების ხარისხი, სადაც მას უწევს გარკვეული დისკომფორტის ატანა, ისეთების როგორებიცაა: 

მცირე მენჯის ორგანოების დაწევა, ჩახევები, საკეისრო კვეთა, ლაქტაციისთვის დამახასიათებელი ბზარები და მასტიტები, წონის მატებით გამოწვეული სტრიები და შეცვლილი ფორმები, რომელიც ქალებისთვის ძალიან სენსიტიური თემაა.

მშობიარობის შემდგომ დეპრესიის ჩამოყალიბებას ხელს უწყობს ასევე სოციალური ფაქტორები, როგორებიცაა: დაუგეგმავი და არასასურველი ორსულობა, ფინანსური პრობლემები და კეთილმოუწყობელი საცხოვრებელი პირობები, მხარდაჭერის არქონა ოჯახის წევრებისა და ნათესავებისაგან, პარტნიორთან დისჰარმონიული ან დაძაბული ურთიერთობები. პარტნიორის გულგრილობა ასეთ პერიოდში ძალიან მწვავედ აისახება ქალის ფსიქიკაზე, სავალდებულო დეკრეტი კი ნეგატიურად მოქმედებს თვითშეფასებაზე, მით უმეტეს იმ ქალებისთვის, რომლებისთვისაც თვითრეალიზება და კარიერა პრიორიტეტულია.

- რა სჭირდებათ გადაღლილ დედებს ფსიქოლოგიური კუთხით? რა სჭირდებათ ქმრისგან, ახლო ნათესავებისგან?

- პირველი და ყველაზე ეფექტურია ამ კუთხით მხარდაჭერა ოჯახის წევრებისაგან, მათი უშუალო ჩართულობა ბავშვის აღზრდაში. აქცენტს უფრო გავაკეთებდი პარტნიორზე, ვიდრე ოჯახის დანარჩენ  წევრებზე, რადგან მათი დახმარების სურვილი და აღზრდის მიდგომა თუ მეთოდი შეიძლება კონფლიქტში მოდიოდეს ახალბედა დედის მიდგომასთნ, რაზეც ხშირად ჩივიან ჩემი პაციენტები კონსულტაციის დროს. ამიტომ, თუ პარტნიორი გაინაწილებს ბავშვზე ზრუნვას, მის გაყვანა-გასეირნებას, ზოგჯერ ღამითაც ჩაანაცვლებს დედას, მაშინ ქალი შეძლებს გამოძინებას, დასვენებას და თავის მოვლას, რაც მკვეთრად გააუმჯობესებს, როგორც დედის, ასევე ჩვილის ფსიქოემოციურ განწყობას.

- ხშირად დედების ყოველდღიურობა იმდენად ერფეროვანი და დამღლელია, რომ მათი ცუდი ხასიათი ბავშვებზეც ნეგატიურად აისახება, რა უნდა გააკეთოს დედამ ამ კუთხით?

- თუ ახალნამშობიარებ ქალს ზემოთ ჩამოთვლილი სიმპტომები არ ეცვლება, საფრთხე ექმნება არა მარტო ქალის ფსიქიკას და მის ჯანმრთელობას, არამედ ნეგატიურად აისახება ჩვილის განვითარებაზე და მის მომავალ ფსიქოლგიურ სიჯანსაღეზე. იმისათვის, რომ ავიცილოთ ეს უსიამოვნო ფაქტორები, მნიშვნელოვანია დედების წინასწარი მომზადება და ინფორმირება ჯერ კიდევ ორსულობის პერიოდში. ქალებმა უნდა მიიღონ, გააცნობიერონ საკუთარი თავი ახალ როლში, მოემზადონ მშობიარობისთვის და შესაძლო პოსტნატალური დეპრესიის შესახებ გაეცნონ კვალიფიციურ ინფორმაციას.

- რა კონკრეტულ რჩევებს მისცემდით დედებს, როგორ გამოვიდნენ ამ რთული ფსიქოლოგიური მდგომარეობიდან?

- ახალგაზრდა ქალებს მინდა ვუთხრა, რომ დედობა ქალის უნიკალური მდგომარეობაა, რომელიც მოითხოვს კოლოსალურ ენერგიას, პასუხისმგებლობას, მზაობას და ჩართულობას. 

მინდა ვურჩიო მათ, შეგნებულად მიიღონ ეს უმნიშვნელოვანესი გამოცდილება, მაქსიმალურად დატკბნენ ამ პერიოდით, იყვნენ კონტაქტში საკუთარ შეგრძნებებთან და სურვილებთან. მოითხოვეთ დახმარება ოჯახის წევრებისა და მეგობრებისგან, მადლიერებით მიიღეთ მათი ზრუნვა და ყურადღება, გაიზიარეთ ბავშვზე ზრუნვის დრო და განრიგი, თავისუფალი დრო გამოიყენეთ გამოსაძინებლად და სავარჯიშოდ, ჰაერზე სასეირნოდ ან გასართობად. ჩართეთ ფსიქოთერაპევტი, რომელიც გაგიმარტივებთ კრიზისის გადალახვას. გახსოვდეთ, რომ „კარგი დედა ბედნიერი დედაა“.

momsedu.ge